Kalaallit Nunaat

Wikipedia-meersoq
Kalaallit Nunaat
Erfalat Inuiaqatigiinni ilisarnaqut
Oqaatsit najoqqutarisat:
Inuiaqatigiinni erinaq: Nunarput utoqqarsuanngoravit Nuna asiilasooq
Illoqarfiit pingaarnersaat Nuuk
Illoqarfik inuttunersaq Nuuk
Pisortatigut oqaatsit Kalaallisut, Qallunaatut
Naalakkersueriaaseq
Kunngi
Naalakkersuisut siulittaasuat
Parlamentarisk demokrati, konstitutionelt monarki
Frederik X
Múte Bourup Egede
Namminersorneq
21. juuni 2009
Angissuseq
 • Tamakkiisumik
 • Imeq (%)
 
2.166.086 km² (nr. )
83,1
Nunap inuttussusii
 • [[]]-imi missingersuut

 • 2021-mi kisitsisit

 • Inuit eqimanneri
 
(nr. )

56.421

0,027/km² (nr. 241)
BNP
 • Tamakkiisumik
 • Inuit ataasiakkaarlugit
2001 missingiussaq
1,1 mia. US-dollar (nr. )
20.000 US-dollar (nr. )
Valuta (Aningaasat) Qallunaat aningaasaataat DKK
Nal.imm.
 • Aasakkut (Aasaanerani)
(UTC-3)
(UTC-2)
Nunap topdomænea .gl
Telefon kode +299

Kalaallit Nunaat (qallunaatut: Grønland, "qorsuk nuna") nunarsuarmi qeqertat annersaraat. Nunavittakkaani Amerika Avannarlermut ilaavoq, kisianni Europamut politikkikkut attaveqarnerulluni.

Kalaallit Nunaat Savalimmiut assigalugit Danmarki kunngeqarfiannut atavoq naalagaaffeqatigiinnerup iluaniilluni.

5. juni 1953 tikillugu Kal. Nun. Dk-mit nunasiaatigineqarpoq. Ulloq tassanngaanniit Kal. Nun. Dk inuttaalu assigalugit naligiimmik innuttaatinneqalerput, taamaalilluni Danmark-ip tunngaviusumik inatsisaa aamma allanngortinneqarluni. 1978-imi kalaallit namminersornerulernissamut taasitinneqarput, kinguneralugu 1. maj 1979, namminersornerulerneq eqqunneqarluni. Assinganik 2008-mi qinersisoqaqqippoq, namminersornermut kalaallit angerlutik, 21. juni 2009 aallarnerfigalugu. Namminersorneq aallaavigivaa, akisussaaffiit arlallit Danmark-imeersut Kal. Nun. tiguartuaarnissaat taamaalilluni oqartussaaffiit kalaallinit tiguneqartuaartussaallutik. Aningaasalersorneqarnera 3 mia. sinnilaarlugit ukiumut Danmark-imiit tunniunneqartarnissaat aamma siunniunneqarpoq.

Namminersornerulernermut allaffik Nuummiippoq.

Statistikki[aaqqissoruk | rediger kildetekst]

Angissusaa:

  • 2 166 086 km²
  • Inuit: 56.421

Ukiunik agguaqatigiisillugit:

  • 0-14 : 24,5% (Nukappiaqqat 7 072/Niviarsiaqqat 6 740)
  • 15-64 : 68,9% (Angutit 20 904/Arnat 17 919)
  • 65 +: 6,6% (Angutit 1 768/Arnat 1 958)

Utoqqaassusaat agguaqatigiisillugit:

  • Tamarmik: 34
  • Angutit: 35,3
  • Arnat: 32,3

Qanoq sivisutigisumik agguaqatigiisillugu inuunissaq:

  • Tamarmik: 69,94
  • Angutit: 66,36
  • Arnat: 73,6
  • (Juuli 2006)

Kommunit[aaqqissoruk | rediger kildetekst]

Allaffissornikkut Kalaallit Nunaat sisamanik kommunenik immikkoortortaqarpoq. 1. jan. 2009 aallarnerfigalugu kommunit 18-it illoqarfikkaartut atorunnaarlugit kattullutik imaalerput:

Kommunit

Aamma takuuk[aaqqissoruk | rediger kildetekst]

Wikimedia Commons assinik nipinilluunniit peqarpoq, uunga tunngasunik:

Una allaaserisaq aallarniutaannaavoq. Wikipedia ikiorsinnaavat nangikkukku.